इकडे तिकडे चोहीकडे साध्या सायकल वरून सगळीकडे ch12

सुरवातीपासून उलटह्ला वाङ्खयाने पाठलाग केला पण आमअया पाठीमागून नङ्महे तर तोंडावज्ज्न. समोरासमोर लढणारेच खरे योAदे होत.

आह्णही आज नायडूपेठचा नाद सोडून दिला. मऊास राअयातून 32 म्रल ह्नवास कज्ज्न मग आध्रुात शिरलो. आध्रु ह्न. लागला. आह्णहाला केरळात सागितले होत की अ.झ.चा काही भाग फार उजाड आहे. एयाह्नमाणे हा भाग होता. पुङ्घकळ ठिकाणी झाडी - झुडपे - गवत - हिरवळ आहे पण एयाचा उपयोग नाही. र्रैंएयाजवळची झाड ह्णहणजे इतकी दूर आहेत की एयाना र्रैंएयापासून दूर असलेली झाडेच ह्णहटल पाहिजे. ह्णहणून एयाचा सावलीसाठी - र्रैंएयावरअयाना उपयोग होऊ शकत नाही की वारा अडविला जात नाही. झाडी असलेङ्कया ह्नदेशापेक्षा ओसाड ह्नदेशात फार वारा फार वेगाने वहातो - जाणवतो. आता अ.झ. ह्णहणजे ओसाडह्नदेश अस समीकरण झाल.

पण तरीही आध्रु ह्नदेशात फुलपाखरे फार आढळली. अ.झ.त फार अजब, चमएकारिक अनुभव आले. तेथे निवडुगाना कमळासारखी व काही निवडुगाना लहान लहान लाल फुले आलेली आढळली. निवडुग आणि फुले हे किती विचिख पण रह्णय माख! नििैचतच वाळवटात "ओअह्यसिस!'

शेवटी सायकाळी 5 नतर सुलुरपेटला आलो. अ.झ. त "पेट' उपपद लागून फार गावे आहेत. उदा. सुलुरपेट, नायडुपेट, सूयलपेठ, जगाइल पेठ, काजीपेट पण फार काय शनिवार पेठ, रामचऊ पेठ इ. या पेठा ह्णहणजे बाजारपेठाच. अशी गावे बाजारपेठा असतात, ङ्मयापारी असतात वा आ्रणोगिक रिएया विकास होत असतो.

सुलुरपेठेत मोटर र्ैंटस्डजवळ एकजण भेटला. एयानेहि ह्नकतिवर चचाल केली व इतर सवल ह्णहणत तसच ह्णहणाला की माझी (कानिटकर) ह्नकती चागली आहे पण ह्नभाकरची नाही. रोज काह्यफी न पिता दूध प्तयायचा एयाने स,ा दिला. ह्णहणून यापुढे रोज शक्ष्यतो एकदा तरी दूध पित जाणार व तस केलहि. माख काह्यफीला सवर्लैंवी रजा दिली नाही. यापूर्वी गुडलपेटला (ह्णह्रसूर) एकाने रोज केळी खात जा असा स,ा दिला.

आह्णहाला नेहमी नगरपालिका नसेल तेथे पचायत बोडल आह्यफीसची जज्ज्री असे. कारण पचायत बोडलने आह्णहाला अनेकदा आसरा दिला आहे. एक राख रहायसाठी पचायत बोडल सहसा पचाइलत आणत नाही. पण पचायत समितीने (इ.ऊ.ज.चे आह्यफिस) माख आह्णहाला कधीच "हात' दिला नाही. पचायत समितीकडे असा हात मागायला गेङ्कयावर एयानी नेहमीच हात झिडकाह्वन आमची रहायची पचाइलत केली. नि या गावातहि आधी कायाललय सापडल ते पचायत समितीच. बहमतेकाना सुशिक्षितानाहि वरील दोन आह्यफिसात फरक आहे हे कळत नाही. नि एयातून आह्णही पचायत बोडालअया कचेरीची चा्रकशी केली तरी लोकानी पचायत समितीत पाठवल.

आह्णही गावात शिरलो की किएयेकदा आमअयाभोवती गर्दी असे. अशाप्रकीच एक फार तर चवथी, पाचवी इयखोतला बालक असेल, एयाने र्ैंवत:हख़न आह्णहाला खुणेने सागितले. मी तुह्णहाला (यो्रय, अपेक्षित) जागी नेतो चला.. नि एया मुलाने अङ्कपावधीत पचायत बोडलअया कचेरीत सोडल. आह्णहाला या गोङ्गीच आञ्च्यल वाटङ्कयावाचून कस रहाणार? अ.झ.तील हे आमच मु,ामाच पहिल गाव - तेलगु आमअया कानावर नुकती कुठे पडू लागली होती. जे इग्रुजी शिकलेङ्कयाना, पचायत समिती आह्यफिसात काम करणाङ्खयाना जमल नाही ते या लहान मुलाने मूकपणे (तो बोलका होता, पण भाषाच...) कज्ज्न दाखवल. खेरीज मुल - मुली शाळेत देखील आह्णहाला ह्नैन विचारायला घाबरत. पण याने सवाॄवरच कडी (कमाल) केली, धाडस केल.

एक मुलगा आमअयाजवळ येतो काय, खुणेने चला ह्णहणून मी दाखवितो ह्णहणून चुटकीसरशी यो्रय जागा दाखवतो काय? आह्णहीही एयाचे मागे गेलो काय?

आह्णहाला भारतात बालकानी बहमतेक सहाय केल यात शका नाही. पण मागल दाखवणाङ्खयात या बालकाचा क्रुमाक पहिलाच. अशी बालके, माणसे असङ्कयावर निदान आह्णहावर तरी भाषेची अडचण का यावी हेच कळत नाही. अनेकाना वाटत दक्षिणेत आह्णहाला भाषेची फार अडचण आली असेल. पण सुलुरपेट सार्रूया लहान गावी देखील असे अनुभव आङ्कयामुळे ती अडचण दूर झाली. एक्ष्झिक्ष्यूटिङ्मह आह्यफिसरसाहेबानी पचायत बोडल कचेरीत रहायची सोय केली. अखेर अ.झ.तङ्कया पहिङ्कया मु,ामाची सोय झाली. पण आह्णहाला काय माहित की उणापासून नायडूपेठला 2।। दिवस नाइललाज ह्णहणून राहाव लागणार आहे. सवालत अवघड काम ह्णहणजे (राखी) रहायची सोय करणे. नि हे सकट रोजच. एयासाठी पुङ्घकळदा फार श्रम करावे लागत, झगडाव लागे. या कारणामुळेहि गावात लवकर पोचणेच इङ्ग.

पण ह्णहणून आज येथील ह्नमाणपख मिळवता आल नाही. येथील लेखनिकाने दहा-वीस "ीळलह'(श्रीमत) माणसाची नावे व पखो दिले. शेवटी पुरे दानशूर पुरे ह्णहणाव लागल. अस ह्नथमच झाल. अ.झ.त अनेक गोङ्गी ह्नथमच घडङ्कया इतकच नङ्महे तर ह्नथमच व एया शेवटअयाहि बहमतेक ठरङ्कया. अ.झ.चा हा अनुभव सवलख आला. तो येथील मातीचा व पाएयाचा आहे का की काय न कळे? आधी खासदायक अनुभव येत व आले की ताबडतोब अ.झ.सोडून पळून जाव अस वाटे. पण नतर अस अगएयशील - आदरातिखय आढळे की येथून कधी जाऊच नये अस समिश्र तेही आधी कडू मग गोड असच मला जीवन आवडत. ह्णहणून अ.झ. फार आवडला. तरीही आह्णही केरळ, आध्रु ह्नदेश, ह्णह्रसूर, रार्जैंथान, गुजराथ असे आदरातिखयाह्नमाणें क्रुम लावतो

इअछाशंी असेल तर सायकल मागल दिसेल! या लेखनिकाने दिलेङ्कया नावाप्रकी डाह्य. राममूतिल याचेकडे (दवाखाधयात) गेलो असता एयाअया ह्नथमदशलनी अविभालवावह्वन, बोलएयाचालएयावह्वन, सभाषणावह्वन, अस वाटल की येथे काही आपली डाळ शिजत नाही. पण हेच ए.पी.चे व्रशिङ्घटह्ल! आधी अस पण मग - एयानी आह्णहाला ह्वपये पाच देणगी ह्णहणून दिले. मी मला "बर' नाही सागितङ्कयावर एयासाठी एयानी आ्रषध दिल. फ्रुी! नतर बस र्ैंटस्ड जवळअया हाह्यटेलात गेलो. एयान बरच लेक्ष्चर दिल पण एक ह्वपया देणगी दिली. सेक्रुेटरी, के. बी. एसश्र्न. डरङ्कयू, बाह्यइलजश्र्न र्होैंटेलकडून एक ह्वपया देणगी लाभली. माझी तरयेत ठीक नङ्महती - थोडासा ताप - अशंपणा ह्णहणून आणखी कुठे गेलो नाही (व मु्रूय ह्णहणजे जह्वरीपुरते मिळाले). पण तरीही एकदरीत आज तरी थशश्रलिाश ींि अविहीर झीरवशीह छान झालय. इथे डास भरपूर व दणदणीत!

माझी ह्नकती साधारण होती. भरमसाठ उलटा वारा तोही शेवटपयॄत! ह्णहणून 19 म्रल पार करणे फार फार अवघड!

वाटेत एक मोटार भेटली. आह्णही हात केला (नर्मैंकाराचा, थाबएयाचा नङ्महे) व आमचेपुढे थाबली. सवल दारे उघडून बाहेर आले ह्णहणून आह्णहाला (ह्नथम) आञ्च्यल वाटल. मग कळल की श्री. व्रण यानी या मोटारीत जे आता आह्णहाला भेटले एयाना (श्री. मेहता, निपाणीला तबाखूचे ङ्मयापारी आहेत) दूरAवनी केला होता. ह्णहणून नायडुपेटअया मु,ामाचा ह्नू आणखीनच सोपा झाला. काल आह्णहाला सुलुरपेटह्लात रहावे लागले ह्णहणूनच आज ही गाठ पडली व नायडू पेठचा मु,ाम फार सुकर झाला.

आज दुपारी 12 वाजता नायडुपेठला पोचलो. कपनीतर्फे हाह्यटेलात जेवण (दाक्षिणाएय, ए. पी. च) जी. बी. बीडी फह्यक्ष्टरीअया र्गेैंट हाऊसमAये माडीवर झोपला. श्री. मेहता यानी पुढे जाऊन आमची उतरएयाची उखाम सोय कह्वन ठेवली होती. जेवलो. लगेच झोपलो. तरयेत ठीक नङ्महती ह्णहणून काह्यटवर झोपलो. राखी कपनीचे मालक व कपाश्र्लडर गप्तपा मारत होते. माअया ह्नकतिचे वतलमान समजताच एयानी ताबडतोब एया कपाश्र्लडरना माझी ह्नकती तपासायला पाठवले. एयानी माझी ह्नकती पाहिली. 11 आएयाची एक गोळी दिली. (कपनीचा खचल)

आह्णही रोज ह्नवासाला निघताना (निघएयापूर्वी) (ह्नवास नसला तरीही) श्री. गुज्ज्देवदखााअया र्ैंवामींसह "चिखास' नर्मैंकार कह्वन निघत असू. हे चिख प्तलर्ह्यैंटीकवर छापलेले आहे. प्रशाअया पाकीटावर दशलनी भागावर लावलेले आहे. हा फोटो मी पुएयातून र्रैंएयावरअया ताएपुरएया दुकानातून घेतला. तेथे अनेक देव देवताचे फोटो होते. मला कोणता हवा आहे हे मी सागितलच नाही. मी दोन तीन देवताचे फोटो पाहिले होते. पण एया विक्रुेएयाने मला श्रीगुज्ज्देवदखााखयाचाच दिला हा केवढा सुयोग!

तर मी काय सागत होतो. या र्तिैंवरीला मी आज सकाळी निघताना नर्मैंकार करायचा विसरलो. (अथालत आठवण झाङ्कयावर लगेच केला. 1चित र्रैंएयात आठवण यायची मग तेथेच उतह्वन नर्मैंकार कह्वन पुढे जात असू) नि काय असेल ते असो पण विसरलो की तोही (दखा) आह्णहाला विसरतो की काय न कळे नि मग सकटे अडचणी सरत नाहीत.

ह्णहणून की काय आज मी बराच आजारी पडलो. पण एयाला शरण गेलो. लगेच ही मोटार भेटली. आह्णहाला रहायची उएकङ्ग सोय झाली. राखी "मेडिकल हेङ्कप' मिळाली. पण परमेरि कुठे कुठे दशलन देइलल, ह्नचिती दाखवेल, काही सागता येत नाही.

"तुम हो बडे बलवान, ह्नभुजी मेरी लाज रखो' अस अनधय भावाने शरण जाताच तो सद्रव आपली हाक ऐकायला तयार असतो. आज घातवार होता.

दुसरे दिवशी 15 आह्यर्गैंट. र्ैंवातखय दिन नि सहलीचा 54वा दिवस. श्रावण शु. 8. पण मला आज कुठेही फिरायच, खाएयाच र्ैंवातखय नङ्महत. कारण मी आजारामुळे क्षणभर परतख झालो होतो ना! ह्णहणून फार आ्रषधे घेतली. आजअया इतक आ्रषधपाणी ळि र्िींरिींळींू रवि र्ींरीळशींू कधीच एका दिवसात घेतल नाही. कपनीचे मालक, कपाश्र्लडर व ह्नभाकर यानी माझा आजार घालवएयाचा - एवरित - चग बाधला होता. तापाअया द्रएयास हे परतवून लावू पहात होते.

आज 15 आह्यर्गैंट - गोडधोड खाएयाचा दिवस. परतु मी नुसती (गो—या, पावडरी, आ्रषधे) किएयेक कडू आ्रषधे घेत राहिलो. याला जीवन ऐसे नाव! काह्यफी मधून मधून घेतली.

"आज हिमालयकी चोटी से फिर हमने ललकारा ह्र, दूर हटो दूर हठो ऐ दुनियावालो हि"र्दुैंथान हमारा ह्र। (बाह्यह्णबे टाह्यकीजअया "र्किैंमत' मAये हे गीत आहे) अस आह्णही ह्णहटल.

सुमारे डिसेंबर 64 कि"वा फेब्रुुवारी 1965 पयलधत पुएयाला जाव, लगेच पारपख (पासपोटल) मिळाले तर परदेशी जाव अथवा मिळेपयलधत सरकारी नोकरी धरावी. (मला 16-7-65 - 25 वर्षे पूणल होत होती.) पुएयाहख़न निघताना वाटल, देहलीहख़न पारपख वाटेतच सहज मिळेल नि तसच बाय रोड परदेशी जाव, ह्णहणून निघताना जगह्नवासाला निघालो. पण जगाचाच एक भाग बनलेङ्कया, जगाची आवखाी बनलेङ्कया या ह्नचड देशाचे धावते दशलन कह्वन आलो.

दुसरे दिवशी सकाळी उठता उठताच जागा सोडून दुसरी जागा र्िैंवकारावी लागली. आज थोडा भात - दूध खाएयास अनुज्ञा मिळाली. दुपारी जरा झोप झाली. मी काल दिवसा झोपलो .

जी. बी. अह्यधड कपनीचे मालक फारच चागले! एयानी ह्नमाणपख दिले.

मी ह्नभाकरला सहज ह्णहणालो, मला ृङ्ग तर लागली नसेल ना? कारण सवलजण ह्णहणत आले माझी तरयेत चागली आहे. कुणाची ृङ्ग तर लागली नसेल ना? ह्नभाकर ह्णहणाला नििैचत लागली आहे. पण आता येथे ती काढायची कशी? ृङ्ग काढता येणारी ङ्मयंी कुठून आणायची? ृङ्ग काढायला हवी आहे हे सागणार कस? ृङ्ग काढून घेता येइलल अशी महाराङ्ग-ीयन ैंी कोठून कशी भेटणार?

पण आह्णही जिज पणाला लावली. ह्णहणून कोणताही "पण' जि"कणे कठीण ते काय? जिजीपणापुढे कुठलाही "पण' (परतु) कसला टिकायला? आमअया समोर जे उपाहार व भोजनगह होते तेथे आमची जेवायची कपनीने सोय केली होती. तो केरळी होता. नि केरळह्नमाणेच आमअयाबजल एयाला आिएमयता वाटत असे. एयाअयाशी आमचा परिचयही वाढला होता. सात पावले चालङ्कयावर जर म्रखी होते, तर येथे आता दोन दिवस होऊन गेले मग निदान केरळसार्रूया अगएयशील माणसाशी सलगी होणार नाही तर काय होणार? एयाला साधारण हि"दी व इग्रुजी येत असे. नि भारतात खुणाची भाषा एकच आहे.

ह्नभाकरनें महएह्नयासाने जमेल एया भाषेंत व खुणेने एयाला सागितल की फोडणी करतात एयात जे पदाथल वापरता ते दाखवा. एयाने तसे करताच एयातून थोडी मोहरी आणली. नतर मीठही मागितल नि आमच काम मु्रूयएवे भागल. मीठ - मोहरी हे ृङ्ग काढएयातील ह्नमुख पदाथल होत. पण आता अमि पाहिजे ना! अमि लवकर ह्नसम झाला. आह्णही रहात होतो तेथे बिनवापरातङ्कया सिमेंटअया शेगडह्ला होएया. एयात कागद, काटक्ष्या-कुटक्ष्या, विडह्लाची थोटके इ. (विडी कारखाधयात विडह्लाअया "थोटकाना' हो तोटा कसला?) सामुग्रुी आगकाडीने पेटवून "वधिह' निमिलला.

तिधही साजेची वेळ ृङ्ग काढायची मानतात. करल तिधहीसाज झाली. मी माडी घालून बसलो. ह्नभाकरने मु्रूय ैंी भूमिका घेतली. माझीच ृङ्ग काढायची होती व मीच "ृङ्गी'चा मखही येत होता तसा व तेवढा ह्णहटला. अशी दुहेरी भूमिका केली. एखाणा कह्यमेङ्खयाने र्ैंवत:चा र्ैंवत: फोटो काढावा तशी एक ह्नकारे माझी ृङ्ग मी काढली (काढवून घेतली). यात कह्यमेङ्खयाची भूमिका ह्नभाकरने केली. पण ह्णहणून उणेपणा आला नाही. श्रAदा असङ्कयावर काय!

मीठ-मोहङ्खया अमित टाकून दिङ्कया. फार घाण आली. घाण आली की ृङ्ग पडली होती अस मानतात. नतर उलट ह्नभाकरवर "पडू नये' ह्णहणून एयाची मी काढली. यापूर्वी आ्रषधानी माअयावर विशेष परिणाम केला नङ्महता. पण ृङ्ग काढङ्कयावर इतका मी बरा झालो की दुसङ्खया दिवशी सकाळी सायकलवर बसून - सामान लावून 34-35 म्रल सहल केली. इतकच काय पण वाटेत एका राखीहख़न अधिक कुठेही मु,ाम न करता भा्रयनगरला पोचलो. यानतर माअया तरयेतीमुळे मु,ाम वाढवायचा ह्नसग आला नाही. ह्नभाकरची पाळी राहिली होती. ह्णहणून तो वाराणसीला आजारी पडला. यानतर जेथे जेथे महाराङ्ग-ीय, आमची ृङ्ग काढतील अशा िैंया भेटङ्कया, एयाचेकडून ृङ्ग काढवून घेतली.

अथालत आह्णहाला या ृङ्ग काढएयाअया ृङ्गीचा फार फायदा झाला. दुङ्ग ृङ्गीला अमित जाळून आह्णही पुढे निघालो. अडीच दिवस नायडू पेठेत अडकून पडलो होतो. कोणी यास "अधश्रजा' ह्णहणेल पण "ृङ्गीने' दिलासा मिळाला!

नकाशाने ए.पी. ह्नमाणेच चमएकार दाखवायला सुह्ववात केली. तरीही आह्णही या नकाशावर विसबून राहख़ नये हे र्जौंत ह्नमाणात आह्णही ऊोणाचलमश्र्न वह्वन पेबज्ज्ला गेलो तेङ्महाच शिकलो. एयाचे असे झाले -

नकाशात अतर 26 म्रल दाखवले होते पण एकेवेळी ह्नएयक्षात 34 म्रलाचा ह्नवास करावा लागला. हा कसातरी केला. फार तहान लागे. वाह्यटर बह्यगच पाणी फार वापरल.

या ह्नवासातच वाटेत दुह्वन एक उच मोठा (चतुङ्घपाद) ह्नाणी साधारण धावत चाललेला आढळला. आह्णही जरा घाबरलो. दुह्वन हा ह्नाणी फार उच वाटला नाही. एकदा वाटल लाडगा वग्ररे तर नाही ना? पण ह्नएयक्षात तो एक कुखा होता. तो अगदी वेग—या जातीचा कुखा होता. तो उच होता, पण जाड नसून कशही नङ्महता. एयाला मAयम केस होते. एयाचा रग नेहमी पहाएयातङ्कया कुखयासारखा नङ्महता. शिकारी कुखा असेल कदाचित. एयाचा मालक जवळपास नङ्महता. पण हा कुखा एयाअया दिशेला आह्णही जात होतो एयाच र्रैंएयाने, एयाअया वाटेला चालता झाला. आह्णही आमची मागलक्रुमणा चालूच ठेवली.

आज फार ऊन! उकाडा. झाडेझुडपे जवळ जवळ नाहीतच. उजाड, ओसाड भाग फार. एयातून हा राङ्ग-ीय मागल नङ्महता. आता आह्णही नह्यशनल हायवे 5 सोडून ए. पी. अया अतगलत साAया मागालने ह्नवास कह्व लागलो. खर तर आह्णही नह्य. हा. 5ने ह्नवास करायला हवा होता. पण एयामुळे ह्रदराबादला भेट देणे अवघड. कारण हा र्रैंता सोडून सुमारे 250-270 म्रल आत जाव लागल असत व एयाच र्रैंएयान परत याव लागल असत.

रेनिगुटातील प्तयूनने आह्णहाला ध,ाच दिला. एयाने आह्णहाला पाच ह्वपये सुटे आहेत का विचारले. हा पहिला ध,ा! कारण आमचेकडे दक्षिणेत तरी बहमधा पाच ह्वपयेदेखील खिशात असण कठीण. अथालत आह्णही "नाही' सागितल. पण तो आह्णहाला पाच ह्वपये सुटे आहेत अस विचारत नसून पचायत बोडालअया ह्नेसिडेंटने घह्वन आह्णहाला प्तयूनअया हाती पाच ह्वपयाची देणगी पाठवली होती.

पण या आधीचा ह्नसग (अनुभव) असा की ह्नभाकरने देणगीबजल एयाचेशी बोलणे केले होते. तेङ्महा ते ह्णहणाले "जेवायची हवी तर सोय करतो' नि आह्णही तर तेङ्महा उपवास सोडला होता. ह्णहणून उपासामुळे पुन: जेवणे अशक्ष्य. खेरीज आह्णहाला वाटखचालला प्रसे लागतात. वाटेत प्रसे, जेवण खाणे मिळवणे अशक्ष्य.

वरील प्तयूनने जेङ्महा पाच ज्ज्पये ह्णहटल, तेङ्महा वाटल हा 5 ज्ज्. आपङ्कयाकडे मागत आहे - मग वाटल सुटे मागत आहे पण जेङ्महा एयाने 5 ज्ज्. हातात दिले व "ह्नेसिडेंट' अस बोलला व एयाने दिले आहेत अस खुणेने व मोडक्ष्यातोडक्ष्या हि"दी इग्रुजीत सागितले तेङ्महा ध,ाच बसला, पण गोड ध,ा! या आध्रुह्नदेश मधील पाणी कितीहि प्तयायल तरी तहान भागत नङ्महती. रेनिगुटाहख़न निघालो. सवल जगलमय भाग! चोर, दरोडेखोर व हि"ैं िापदाच भय!

मगळवार होता ह्णहणून वाटल श्री दुगालदेवी आज तू कोपली तर नाहीस ना? श्री गुज्ज्देव दखा आज तुझी कपा थोडी आटली का?

जेङ्महा आह्णही रेनिगुटा सोडून निघालो तेङ्महा आज पचागाह्नमाणे अशुभ वार आहे हे आमअया Aयानीमनीहि नङ्महत. अशा गोङ्गींचा आमअयावर ह्नचड पगडा नङ्महता - नाही - ह्णहणूनच हा उपक्रुम पार पडला. अशा गोङ्गी आह्णही मयालदेनेच मानतो.

आज इतका भयानक दिवस ठरेल याची आह्णहाला सुतराम कङ्कपना नङ्महती. आज येथे आधीच समजङ्कयाह्नमाणे जगल व थोड माऊटनि"ग - एयात नह्यचरल क्रुाह्यसि"्रजची भर (माख बहमतेक ठिकाणी पाणी नङ्महत व जेथे होत एयातून तशीच वाट काढली.)

अशीच कथा ही एका क्रुाह्यसि"्रजची :-

आह्णही ह्नवास करतानाचा हा सकाळी 8, 9 चा सुमार असेल. दूरवर एक क्रुाह्यसि"ग दिसल. - छर्रींीीरश्र उीिीीळसि ह्णहणजे जेथे लहान ओढह्लावर लहान पूल (मोङ्खया) बाधलेले नसतात - महाराङ्ग-ात असे काही ठिकाणी पूल आहेत तर काही ठिकाणी फार वाइलट र्रैंता तर काही ठिकाणी नदीकाठासारखा - दगडाअया सहायाने केलेला पिचींगसारखा र्रैंता पण अ.झ.त अशा बहमतेक ठिकाणी सिमेंट कास्क्रुीटचा असतो - नि अशा ठिकाणी र्रैंएयाला क्रुाह्यस कज्ज्न न्रसगिलक पाणी - न्रसगिलकपणे र्रैंएयाला न जुमानता वहात रहात वा वाहख़न जात एयाला नह्यचरल क्रुाह्यसि"ग ह्णहणतात. हे येथे जरी सिमेंटच असल तरी इतर र्रैंता - बिनसि"मेटचा, बिन खडीचा.. मातीचा..

या क्रुाह्यसि"गवर काही तरी पडलेल होत. एयावज्ज्न मला एकदम या ह्नवासात सातारलाच सुरेश महाजनी यानी सागितलेली गोङ्ग आठवली. एयाना - माख राखी - एका लूलश्रश र्ींिीीमAये एका ओढह्लाजवळ माणूस झोपलेला दिसला व ते येताच उठला. पण तो माणूस (सा) रखवालदार निघाला नि एयानी सुटकेचा िास सोडला होता. पण आमअया नशिबी काय आहे कुणास ठाऊक?

मला वाटल पखालीसारख काहीतरी आहे. तर एकदा वाटल कुणी चतुङ्घपाद (दबा धज्ज्न बसलेला) आहे. ह्नभाकर पुढे जायला धजेना. पण मला पुढाकार ंयायला हवाच होता नि तो मी क्षणाचाही विलब न लावता घेतला नि आह्णही पहातो तर काय! एक माणूस आहे. वाटल झोपलेला आहे -का कायमचा झोपला आहे? पण आह्णही इतर सवल वाहनाह्नमाणे घाबरत पुढे सरकलो.

आह्णही माख ह्नचड घाबरलो. इतके की आह्णही बराच वेळ काही म्रल अतर - एकमेकाशीहि काहीच बोललो नाही. नाहींतर एरङ्मही आह्णही बहमधा सार्रूया गप्तपा मारत होतो. पुढअया ह्नवासाअया, आजअया कायलक्रुमाअया - आतापयॄतअया ह्नवासाअया वा कालअया गावअया इ. इ. आह्णहाला भारतात काहींनी विचारल की तुह्णही र्रैंएयावज्ज्न कसा वेळ घालवता - गप्तपा मारङ्कया तर कोणएया विषयावर.

एकदा वाटल आता माणस भेटली तर जरा बर वाटेल तर मग उलट वाटल कोण असतील ती? थोडह्लाच वेळात रोड रिपेअर करणाङ्खयाप्रकी मुकादम वग्ररे भेटला - एयाने आह्णहाला शुभ चि"तले..!

या र्ैंथळानतर अवंया चारच म्रलावर आमचा वेग मदावला. नङ्महे सपलाच. आह्णही जरी घाबरलो होतो तरी मुठीत सायकली व जीव घेऊन बेफाम गाडह्ला मारङ्कया नि ह्णहणूनच की काय काळजीपूवलक गाडी न चालवङ्कयामुळे वाइलट र्रैंता - पक्ष्चर - ह्नभाकरअया गाडीचे मागचे चक्रु आजारी पडले. तुह्णहाला सागितल तर आञ्च्यल वाटेल नि काहीजण आमचा धि:कारहि करतील कारण आमचेकडे एङ्महढी देखील सायकल दुर्ज्ज्ैंतीची सामुग्रुी नङ्महती. अशी ह्नाथमिक सामुग्रुी भा्रयनगरला (ह्रऊाबाद) घेऊन पूणल झाली.

ह्णहणून पुन: 2 म्रल चालत मागे यावे लागले. तेथे एक दुकान होते लूलश्रश ीशरिळीीचे. सायकल पक्ष्चर झाली ह्णहणून मग आह्णही पुन: बोलायला सुज्ज्वात केली. आह्णही घाबरलो. किएयेक दिवस वरील ह्नसग आमअया डो—यासमोज्ज्न हालत नसे. चिखपटात दाखवतात झोपलेला माणूस उठून या र्रैंएयावह्वन जाणाङ्खयावर ह,ा करतो. तशीच आह्णहाला भिती वाटली होती.